Monthly developments in the macroeconomic Africa . JULY 2025
Warbixinta billaha dhaqaalaha guud ee afrika .
Warbixintaan billeed ee ku saabsan dhaqaalaha guud ee
Afrika waa warbixin joogto ah oo bil kasta ay soo saarto waaxda cilmi-baarista ee Afreximbank Research.
Warbixintaan waxa ay diiradda saareysaa dhacdooyinkii ugu waaweynaa ee ka
dhacay bishii ugu dambeysay ee JULY 2025. Waxa ay si kooban u soo
bandhigeysaa dhacdooyinkaas muhiimka ah ee saameynta ku yeeshay xaaladda
dhaqaalaha guud ee qaaradda Afrika.
Warbixintu waa mid dheer oo dhinacyo badan taabaneysa,
iyadoo isku xiriirineysa fahamka guud ee dhaqaalaha caalamka iyo midka Afrika,
iyo sida ay isugu saameeyaan arrimahaas kala duwan. Qaybaha ugu waaweyn ee
warbixinta waxaa ka mid ah:
Aragtida guud ee dhaqaalaha adduunka (Global Economic Outlook).
Xiisadaha juqraafi siyaasadeed ee Afrika oo weli saameyn ku leh siyaasadda iyo go’aamada dhaqaale.
Aragtida dhaqaale ee Afrika (Africa's Economic Outlook).
Qoraalkan ma awoodo inuu si qoto dheer u sharxo dhammaan
qodobadaas, balse wuxuu diiradda saari doonaa kuwa ugu muhiimsan ee saameyn
leh, u baahan in la fahmo, ama khuseeya dalkeena Soomaaliya, gaar ahaan wixii
warbixintan lagaga xusay Soomaaliya.
Warbixintani waxa ay noqonaysaa tii labaad ee aan ka
diyaariyo warbixinta billeed ee Afreximbank, anigoo soo jeedinaya
faahfaahin kooban oo si sahlan loo fahmi karo.
Executive summary. African
Environment.
Trade
tensions.
Xiisadaha Ganacsi ee Caalamka (Trade
Tensions) oo Saameynaya Koboca Dhaqaale ee Afrika
Xiisadaha sii kordhaya ee ganacsiga caalamka (rising global trade tensions) ayaa cadaadis
saaraya kobaca dhaqaale ee Afrika ee muddada dhexe (medium-term growth
outlook), iyagoo wiiqaya baahida dibadda (external demand), carqaladeynaya
silsiladaha sahayda (supply chains), islamarkaana kordhinaya kharashaadka
ganacsiga (trade costs). Tani waxay keeni kartaa hoos u dhac ku yimaada dakhliga
dhoofinta (export revenues), gaar ahaan waddamada ku tiirsan badeecooyinka
dabiiciga ah (commodity-dependent countries), taasoo sii adkeyn karta culayska
akoonnada lacagta qalaad (current account pressures) ee waddamada aadka u soo
dhoofsada (highly import-dependent economies), kuwaasoo aan haysan kayd ku
filan (low reserves).
Sidoo kale, hubanti la’aanta ka dhalata xiisadahaan waxay
caqabad ku noqon kartaa maalgashiga (investment), waxayna dib u dhigi
kartaa horumarka lagu sameynayo silsiladaha qiimaha gudaha (regional value
chains) iyo ganacsiga u dhaxeeya dalalka Afrika ee hoos imanaya heshiiska
AfCFTA (intra-African trade under AfCFTA).
Si looga hortago halistaas, waxaa lagama maarmaan ah in la
dardargeliyo kala-duwanaanta ganacsiga (trade diversification), kor loo qaado
tartanka dhoofinta (export competitiveness), lana dhiso hannaan adag oo difaac
u noqda dhaqaalaha (robust macroeconomic buffers), sida keydka lacagta
qalaad iyo siyaasado xasiloon oo dhaqaale.
Commodity
Prices
Hoos u dhaca Qiimaha Badeecooyinka Caalamka (Commodity
Prices) oo Halis ku ah Xasilinta Maaliyadda Afrika
Hoos u dhaca ku yimid qiimaha badeecooyinka caalamka
(falling global commodity prices) ayaa wiiqi kara dadaallada lagu xoojinayo
xasilinta miisaaniyadda (fiscal consolidation efforts) ee qaaradda Afrika. Tani
waxay sidoo kale adkeyn kartaa maaraynta iyo joogtaynta deymaha qaaradda (debt
sustainability), iyadoo si gaar ah u saameyneysa dalalka dakhliga badan ka hela
dhoofinta badeecooyinka dabiiciga ah.
Waxaa muhiim ah in dowladuhu ay qaadaan tallaabooyin
istiraatiiji ah si loo yareeyo saameynta qiimaha suuqyada caalamiga ah, lana
dhiso ilo dhaqaale oo kala duwan oo ka madax-bannaan kacsanaanta suuqyada
badeecooyinka.
Global Economic
Outlook.
1-
Growth
Hoos u Dhaca Kobaca Dhaqaalaha Caalamka (Global Growth)
oo Keeni Kara Culeysyo Dheeraad ah
Bangiga Adduunka (World Bank) ayaa dib u eegis ku sameeyay
saadaashiisa kobaca GDP-ga caalamiga ah (global GDP growth forecast), wuxuuna
hadda filayaa inuu kor u kaco oo kaliya 2.3% sanadkaan. Haddii ay sidaasi
dhacdo, waxay noqon doontaa heerka ugu hooseeya ee kobaca sanadlaha ah (lowest
annual growth rate) tan iyo 2008, marka laga reebo xilliyada uu dhacay
qalalaasaha dhaqaale ee weyn (global recession).
OECD sidoo kale waxay tilmaantay kororka khataraha
maaliyadeed iyo miisaaniyadeed (fiscal and financial risks), gaar ahaan
waddamada soo koraya ee culayska weyn ka saaran yahay deymaha (developing
economies burdened by debt).
Waxaa lagama maarmaan ah in dalalka soo koraya ay xoojiyaan
xasilloonida dhaqaalahooda, yaraynaayaan ku tiirsanaanta deymo badan,
islamarkaana kordhiyaan ilo dakhli oo waara.
2-
Inflation
Sicir-bararka Caalamka (Inflation)
Sida lagu sheegay saadaasha cusub ee uu soo saaray Sanduuqa
Lacagta Adduunka (IMF estimates) bishii Abriil 2025, sicir-bararka guud ee
caalamka (global headline inflation) ayaa la filayaa inuu hoos u dhaco, balse
si ka gaabis ah marka la barbar dhigo filashadii bishii Janaayo.
Waxaa la filayaa in heerka sicir-bararka uu noqdo 4.3%
sanadka 2025 iyo 3.6% sanadka 2026. Saadaasha cusub waxay muujineysaa dib u
eegis kor u kac ah (upward revisions) ee sicir-bararka wadamada dhaqaalahoodu
horumarsan yahay (advanced economies), halka wadamada suuqyada soo baxaya iyo
kuwa soo koraya (emerging market and developing economies) laga sameeyay hoos u
dhig yar (slight downward revisions) ee saadaasha sicir-bararka sanadka 2025.
Hoos u dhaca sicir-bararka ayaa muhiim u ah xasilinta
siyaasadaha lacageed iyo yareynta cadaadiska nolosha, gaar ahaan dalalka saboolka ah ee ay dadkoodu si toos ah u
dareemaan sicir-bararka baahsan.
3-
Monetary policy
Siyaasadda Lacageed (Monetary Policy)
Bangiyada dhexe (central banks) ayaa la filayaa inay
taxaddar dheeraad ah muujiyaan iyaga oo sii wadaya inay la tacaalaan xaaladda
dhaqaale ee adag (complex economic environment) ee ay calaamadeeyeen xiisadaha
ganacsi (trade tensions) iyo hubanti la’aanta arrimaha juquraafi-siyaasadeed
(geopolitical uncertainties).
Siyaasaddooda lacageed waxay noqon doontaa mid si taxaddar
leh loo miisaamo, si loo ilaaliyo xasilloonida dhaqaalaha iyadoo aan la
dhibaateyn kobaca dhaqaale ama la kordhin khataraha sicir-bararka.
4- Trade
Ganacsiga Caalamka (Trade) oo Saadaashiisa Hoos Loo Dhigay
Saadaasha mugga ganacsiga caalamka (world trade volume
estimates) ee sannadaha 2025 iyo 2026 ayaa si yar hoos loogu eegay (revised
downward), sida lagu sheegay warbixinaha ugu dambeeyay.
Dib-u-eegistaas hoos u dhaca ah waxay ka dhalatay kororka
weyn ee hubanti la’aanta siyaasadaha ganacsiyeed (sharp increase in trade
policy uncertainty), taasoo la filaayo inay si gaar ah u saameyso shirkadaha ku
tiirsan ganacsiga xad-dhaafka ah (trade-intensive firms), iyadoo hoos u
dhigeysa heerka maalgashiga (investment).
Tani waxay calaamad u tahay caqabado hor leh oo heysta kobaca
ganacsiga caalamka, taasoo dalalka soo koraya ku qasbi karta inay sameeyaan
isbeddello istiraatiiji ah oo lagu xoojinayo isku filnaanshaha dhaqaale.
Africa`s Economic Outlook.
1-
Growth
Kobaca Dhaqaalaha Afrika (Growth)
Saadaasha kobaca dhaqaalaha Afrika (Africa’s growth outlook)
ayaa dib hoos loogu eegay, iyadoo hadda lagu qiyaasayo 3.9% sanadka 2025 iyo
4.0% sanadka 2026. Hoos u dhacaas ayaa ka tarjumaya saameynta weli taagan ee
dharbaaxyada dibadda (persistent external shocks) iyo hubanti la’aanta sii
kordheysa ee caalamka oo ay sabab u yihiin canshuuraha ganacsiyeed (rising
global uncertainty driven by tariffs).
Inkasta oo hoos u dhacaasi yahay mid yar (modest downgrade),
haddana 21 dal oo Afrikaan ah ayaa weli la filayaa inay gaaraan koboc
dhaqaale oo ka badan 5% sanadka 2025.
Isbeddelada lagu sameynaayo dhaqaalaha (economic reforms),
kala-duwanaanta ilaha dakhliga (diversification), iyo maaraynta wanaagsan ee
siyaasadaha guud ee dhaqaalaha (better macro management) ayaa ah arrimaha
muhiimka ah ee xoojinaya adkaysiga qaaradda, si ay ula tacaasho
dharbaaxyada caalamiga ah oo ay u sii wado kobaca.
2-
Inflation
Sicir-bararka Afrika (Inflation) oo hoos u dhacaya Markii ugu Horreysay tan iyo Xilliggii cudurka faafa
Sicir-bararka celcelis ahaan ee Afrika
(average inflation in Africa) ayaa la saadaalinayaa inuu hoos ugu dhaco 13.8%
sanadka 2025 iyo 9.9% sanadka 2026. Tani waxay noqon doontaa markii ugu
horreysay ee heerka sicir-bararka uu gaaro hal-god (single digits) tan iyo
intii uu jiray xilliggii cudurka faafa (since the pandemic).
Hoos u dhaca cadaadiska sicir-bararka (easing inflationary
pressures) waxaa ugu weyn sabab u ah kororka sahayda cuntada (improved food
supply), gaar ahaan waddamada horey u saameeyeen masiibooyinka cimilada la
xiriira (climate-related shocks) sida abaaraha iyo fatahaadaha dhacay sanadka
2024.
Tani waxay fursad u tahay dalalka Afrika in ay
dardargeliyaan xasillinta qiimaha nolosha iyo horumarinta awoodda wax iibsiga
ee shacabka.
3- Trade
Ganacsiga Afrika (Trade) oo waji cusub Galaya, Iyadoo kordhaysa deynta Koontada hadda jirta
Deficit-ka koontada hadda jirta ee Afrika (Africa’s average
current account deficit) ayaa la saadaalinayaa inuu kordho, laga bilaabo 1.8%
GDP-ga sanadka 2024 una kaco 2.6% inta u dhaxaysa 2025 ilaa 2026.
Kordhadan hoos u dhaca ah (deterioration) waxaa horseedaya
koboca farqiga ka dhexeeya wax dhoofinta iyo wax soo dejinta (broader
trade deficit), taasoo ka dhalanaysa hoos u dhac la filaayo inuu ku yimaado
baahida loo qabo badeecooyinka Afrika laga dhoofiyo (declines in export
demand), sababo la xiriira tabar-darrada kobaca dhaqaalaha caalamka (weakening
global economy).
Tani waxay u baahan tahay in Afrika ay xoogga saarto
horumarinta wax-soo-saarka gudaha, xoojinta dhoofinta, iyo yareynta ku
tiirsanaanta badeecooyinka dibadda laga keeno.
SOMALIA. KEY MACROECONOMIC INDICATORS .
Tilmaamayaasha Muhiimka ah ee Dhaqaalaha (Key
Macroeconomic Indicators)
Sarrifka lacagta (exchange rate) kama uusan leexan doolarka
Mareykanka, taasoo muujineysa xasillooni lacageed. Si kastaba ha ahaatee,
wadarta guud ee ganacsiga (total trade) ayaa hoos ugu dhacay 3.305% marka la
barbar dhigo sanadkii hore, taasoo muujineysa caqabado la xiriira kobaca
ganacsiga dibadda.
Recommendations
1- 1- Strengthen domestic resilience and Economic
Diversification
Xoojinta Adkeysiga Gudaha iyo Kala-duwanaanta Dhaqaalaha
(Economic Diversification):
Dowladaha Afrika waxaa lagu dhiirrigelinayaa inay dedejiyaan
hannaan warshadeyn (industrialization) oo wax-ku-ool ah, si loo yareeyo ku
tiirsanaanta dhoofinta kheyraadka dabiiciga ah (commodity exports). Waxaa la
tixgelinayaa in la xoojiyo wax-soo-saarka qiime-dheer (value-added
manufacturing), kobcinta dhaqaalaha digital-ka ah (digital economies), iyo
adeegyada kale ee horumarineed. Sidoo kale, waxaa muhiim ah in la hormariyo
wax-soo-saarka beeraha (agricultural productivity) iyo farsamaynta
wax-soo-saarkaasi (agro-processing), taasoo kor u qaadeysa amniga cuntada (food
security), hoos u dhigeysa ku-tiirsanaanta wax-soo-dejinta, isla markaana
abuuraysa shaqooyin cusub.
2- 2- Xoojinta Isdhexgalka Gobolka( deepen Regional
Integration):
Waxaa lagama maarmaan ah in si buuxda loo kaashado fursadaha
uu bixinayo Heshiiska Suuqa Xorta Afrika (AfCFTA) si loo kordhiyo ganacsiga
gudaha Afrika (intra-African trade), loo adkeeyo silsiladaha sahayda (supply
chain resilience), loona ballaariyo suuqyada ganacsiga ee ganacsiyada yar-yar
iyo kuwa dhexe (SMEs). Waxa kale oo muhiim ah in la maalgeliyo kaabayaal isku
xira dalalka (cross-border infrastructure) sida gaadiidka, korontada, iyo
isku-xirka digitalka, si loo kobciyo qulqulka maalgelinta iyo ganacsiga ee
gobolka.
333- Hagaajinta Maareynta Miisaaniyadda iyo Deymaha
(Enhance Fiscal and Debt Management):
Waxaa lagula talinayaa dalalka inay xoogga saaraan ururinta
kheyraadka gudaha (domestic resource mobilization) iyagoo adeegsanaya nidaam
cashuureed hufan (efficient tax systems), ballaarinta saldhigga cashuuraha
(broader tax bases), iyo joojinta qulqulka dhaqaalaha sharci-darrada ah
(illicit financial flows). Waxaa kaloo lagama maarmaan ah in la hirgaliyo
qaab-dhismeed maamul-deyn hufan (transparent debt management frameworks), lana
qaato istaraatijiyado deyn oo dhexdhexaad ah (medium-term debt strategies).
Dalalka waxaa lagu dhiirrigelinayaa inay la xaajoodaan hay’adaha caalamiga ah
si deynta aan la maareyn karin loogu beddelo heshiisyo cadaalad ah (debt
restructuring/refinancing), ama looga faa’iideysto beddelka deyn horumarineed
(debt-for-development swaps).
4- 4- Daryeelka Xasilloonida Lacagta iyo Maaliyadda
(safeguard Monetary and Financial Stability):
Bangiyada dhexe waa inay si taxaddar leh u maareeyaan
siyaasadaha lacageed (monetary policies), si ay u xakameeyaan sicir-bararka
(inflation control) iyadoo aan laga leexin kororka dhaqaalaha (growth support),
gaar ahaan xilli heerarka dulsaarka adduunka ay is-bedbedelayaan. Waxaa sidoo
kale muhiim ah, in la xoojiyo korjoogteynta maaliyadeed (financial supervision)
si looga hortago khataraha nidaamka (systemic risks) iyo in la taageero
helitaanka amaahda (credit access) ee ganacsiyada wax-soo-saar leh, gaar ahaan
kuwa yaryar (SMEs) iyo maalgelinta cagaaran (green investments).
5- 5- Maalgelinta Awooda Aadanaha iyo Isu-diyaarinta
Cimilada
(investment in Human Capital and Climate
Resilience):
In kor loo qaado maalgelinta waxbarashada, caafimaadka, iyo horumarinta xirfadaha (skills development) si awoodda shaqaalaha loola jaanqaado baahiyaha mustaqbalka ee kobaca dhaqaalaha. Waa in isbeddelka cimilada (climate adaptation and mitigation) si buuxda loogu daro qorsheyaasha qaran si looga hortago dhibaatooyinka cimilada, loona xaqiijiyo koboc waara (long-term sustainability).
6- 6- Horumarinta Hay’adaha iyo Kalsoonida Siyaasadda
(promote Institutional Reform and Policy
Credibility):
Waxaa lagama maarmaan ah in la xoojiyo maamul wanaagga (good
governance), hufnaanta xogta (data transparency), iyo sharciyeynta la saadaalin
karo (regulatory predictability) si loo helo kalsoonida maalgeliyeyaasha
(investor confidence) loona kordhiyo waxtarka siyaasadaha. Waxaa kaloo muhiim
ah in la dhiso awoodaha hay’adaha si loo gaaro go’aano ku saleysan caddeyn
(evidence-based policymaking), lagana falceliyo si degdeg ah marka ay yimaadaan
dhibaatooyin dibadda ah (external shocks).
Waxaa intaas iga eg macluumaadkii ugu muhiimsanaa ee ku jiray Warbixinta Billaha ee Dhaqaalaha Guud ee Afrika oo aan idiin soo diyaariyey.
Waxaan aaminsanahay qofkii si wanaagsan u akhriya qoraalkan uu si qoto dheer u fahmi doono xaaladda guud ee dhaqaalaha Afrika iyo heerka uu haatan marayo.
Intaa ka dib, waxaa ballan inoo ah warbixinta bisha August haddii Eebbe idmo.
Mahadsanid akhrintaada qiimaha badan.
Qoraalkan waxaa diyaariyey Agaasimaha Mareegta Keyd, Mudane Axmed Carab